Co zrobić w sytuacji gdy osoba nam bliska zamieszkując na stałe w USA umiera pozostawiając swój majątek w postaci nieruchomości na terenie Polski? Czy możliwe jest przeprowadzenie postępowania spadkowego w Polsce?
Klienci bardzo często zwracają się do nas z takimi wątpliwościami z góry zakładając, że przeprowadzenie postepowania spadkowego w Polsce w takiej sytuacji nie jest możliwe, lub jest bardzo trudne. Nic bardziej mylnego.
Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku ma na celu ustalenie, czy osoba wskazana we wniosku jako spadkodawca zmarła oraz kto i na jakiej podstawie jest jej spadkobiercą.
Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do uregulowania zawartego w kodeksie cywilnym. Powołanie do spadku wynika albo z ustawy albo z testamentu. Ustawa daje pierwszeństwo porządkowi dziedziczenia określonemu przez spadkodawcę w testamencie.
W sytuacji gdy spadkodawca miał ostatnie stałe miejsce zamieszkania w USA, zbadać należy w pierwszej kolejności czy sąd polski ma jurysdykcję do orzekania w takiej sprawie. Jurysdykcja to nic innego jak zasady określające kiedy sądy danego państwa są powołane do rozstrzygnięcia danej sprawy. W przypadku stwierdzenia jurysdykcji sądu polskiego, rozstrzygnąć należy jakie prawo materialne tzn. prawo którego kraju jest właściwe do orzekania w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku po osobie, która przed śmiercią mieszkała na stałe np. w USA.
Ważne jest obywatelstwo spadkodawcy.
Zgodnie z art. 1108 k.p.c., do jurysdykcji krajowej należą sprawy spadkowe, jeżeli spadkodawca w chwili śmierci był obywatelem polskim lub miał miejsce zamieszkania bądź miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej. Jeśli spadkodawca w chwili śmierci miał obywatelstwo polskie to sąd polski posiada jurysdykcję do rozpoznania takiej sprawy.
Jurysdykcja Sądu wynika także z art. 10 ust. 1 pkt a) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego. W myśl tego przepisu w przypadku gdy miejsce zwykłego pobytu zmarłego w chwili jego śmierci nie znajduje się w państwie członkowskim, sądy państwa członkowskiego, w którym znajdują się składniki majątku spadkowego, pomimo tego mają jurysdykcję do orzekania co do ogółu spraw dotyczących spadku, jeżeli zmarły miał w chwili śmierci obywatelstwo tego państwa członkowskiego lub w przypadku.
Co jeszcze decyduje o tym, że sąd polski musi orzekać w sprawie?
Jeśli w skład spadku wchodziła nieruchomość położona w Polsce oraz spadkodawca posiadał w chwili śmierci obywatelstwo polskie to bez wątpienia sąd polski ma jurysdykcję do orzekania w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku po takiej osobie.
Co istotne – wyłączna jurysdykcja sądu polskiego w zakresie nieruchomości wchodzącej w skład spadku wynika także z art. 1110 2 k.p.c., zgodnie z którym, jurysdykcja krajowa w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym jest wyłączna w zakresie, w którym rozstrzygnięcie dotyczy praw rzeczowych na nieruchomości lub posiadania nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej.
W drugiej kolejności koniecznym jest rozstrzygnięcie jakie prawo jest właściwe do orzeczenia stwierdzenia nabycia spadku po spadkodawcy – obywatelu Polski zamieszkującym przed śmiercią na stałe w USA. Zgodnie z art. 21 ust. 1 wymienionego wyżej Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. jeżeli rozporządzenia nie stanowią inaczej, prawem właściwym dla ogółu spraw dotyczących spadku jest prawo państwa, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci.
Zatem w takiej sprawie zastosowanie znajdzie prawo właściwe dla miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy w chwili śmierci, czyli prawo USA.
Jeśli potrzebujesz konsultacji z zakresu prawa spadkowego zapraszamy do konsultacji.
Zdjęcie: www. Freepik.com
