Na mocy art. 42 Kodeksu Pracy możliwe jest wypowiedzenie pracownikowi warunków pracy lub płacy (wypowiedzenie zmieniające). Możliwe jest również okresowe powierzenie pracownikowi innej pracy na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym (oddelegowanie).
Wypowiedzenie zmieniające jest konieczne w razie zmiany istotnych elementów umowy o pracę, zarówno wynikających z ustawy, jak i z woli stron (wypowiedzenia wymagają te warunki, które wynikają z umowy o pracę). Może to w szczególności dotyczyć zmiany rodzaju pracy (stanowiska), zmiany rozkładu czasu pracy, zmiany wymiaru czasu pracy, jakiegokolwiek obniżenia wynagrodzenia za pracę (każde bowiem obniżenie wynagrodzenia za pracę ma charakter istotny), zmiany miejsca wykonywania pracy.
W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia.
Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.
Wypowiedzenie zmieniające musi być uzasadnione. Ocena zasadności obejmuje także zaproponowane pracownikowi nowe warunki. Przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie zmieniające może być również nienależyte wykonywanie obowiązków przez pracownika.
Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy jest dopuszczalne gdy jest uzasadnione potrzebami gospodarczymi lub organizacyjnymi pracodawcy, a w szczególności wprowadzeniem nowych zasad wynagradzania, likwidacją działu pracy, w którym członek jest zatrudniony, likwidacją zajmowanego przez niego stanowiska pracy albo koniecznością zatrudnienia na danym stanowisku osoby o wyższych lub specjalnych kwalifikacjach. Należy przy tym podkreślić, że zaproponowane członkowi nowe warunki pracy lub płacy powinny odpowiadać jego kwalifikacjom i możliwościom gospodarczym.
Wypowiedzenie zmieniające może być przez pracownika zaskarżone do sądu pracy.
Wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika. Tzw. oddelegowanie. Powierzenie pracownikowi innej pracy na podstawie art. 42 § 1 k.p. jest poleceniem dotyczącym pracy. Za zatrudnianie pracownika bez jego zgody przy innej pracy po upływie 3 miesięcy pracodawca może ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą.
Treść umowy o pracę może być także zmieniona umową (porozumieniem zmieniającym) pracownika i pracodawcy. Pracownik nigdy nie ma obowiązku przyjęcia propozycji pracodawcy zmiany treści umowy o pracę, co wynika z zasady wolności pracy.
Zmiany nieistotne lub zmiany na korzyść pracownika mogą być dokonane w drodze wydanego przez pracodawcę na podstawie art. 100 § 1 k.p. polecenia służbowego.
zdjęcie www.freepik.com